Tips voor avond- en nachtdiensten #KORT

#KORT is een serie van (zeer) korte artikelen over uiteenlopende onderwerpen. Perfect voor het snel lezen in het OV of net voor het slapen. Dit artikel geeft praktische tips voor avond- en nachtdiensten in het ziekenhuis. Veel leesplezier gewenst!

De eerste keer avond- en nachtdiensten draaien is extreem spannend. Want wat kan je verwachten? Hoe zorg je ervoor dat je uitgerust bent en genoeg energie hebt in acute situaties? Hoe kan je voor jezelf zorgen, ondanks dat je soms een hele nacht wakker bent? Deze vragen hebben wij onszelf ook gesteld voor het begin van onze eerste dienst blokken. Onze collega’s hebben ons destijds enorm geholpen en hieronder willen we kort de belangrijkste tips samenvatten. Als opwarmer verwijzen we ook naar dit artikel van Anna Verhulst, waarin zij de tips & tricks van verschillende zorgverleners geïnventariseerd heeft. Dit illustreert prachtig hoe iedereen een eigen draai aan de diensten geeft. 

Disclaimer: de onderstaande tips hoeven zeker niet voor iedereen te werken. Maar hopelijk geeft het enige houvast voor als je straks (voor het eerst) avond- en nachtdiensten gaat draaien!

1. Eten en drinken

Dit is zowel overdag als ‘s nachts belangrijk. Persoonlijk krijgen wij altijd veel honger in de avond en in de nacht en hebben we altijd een stuk fruit, paar koekjes, salade of broodjes mee. Drink ook voldoende en maak bijvoorbeeld een pot thee of koffie voor jezelf klaar. Eet en drink ook vooral wanneer er tijd is en verschuif het niet naar een later tijdstip, want je weet nooit hoe druk het plots gaat worden! In dat geval kan je een koekje, mueslireep of dextro in de zak van je jas meenemen, just in case! En, mocht je een tosti apparaat op de afdeling hebben staan, dan is het ook echt een aanrader om eens een heerlijke tosti ‘s nachts te maken. 

2. Delegeren

Probeer zoveel mogelijk te delegeren waar dat gaat. Natuurlijk sta je veelal alleen of samen met een andere arts-assistent op de avonddienst (of met een coassistent of semi-arts), maar dat betekent niet dat je alles alleen moet doen. Je kunt ook verpleging om hulp vragen of de supervisor of de SEH-arts. Geef het bijvoorbeeld op tijd aan als de werklast te hoog wordt! Het mag nooit in het geding komen van patiëntveiligheid.

3. Maak 1 lijstje

Neem een boekje of vel papier mee naar de overdracht. Daar kan je alles opschrijven wat overgedragen wordt tijdens de overdracht. Zo kan je de ene kant van het blad gebruiken voor informatie over de patiënten die nog op de SEH liggen of aangemeld zijn. De andere kant kan je weer gebruiken voor informatie over patiënten op de zaal. Gedurende de avond kan je weer alles opschrijven wat verteld wordt door de verpleging/supervisor/collegae/patiënten. Zo nu en dan kan je vervolgens met een gekleurde pen wegstrepen wat afgerond is (bijv. om 18:00 een natrium controle bij patiënt X). Zo behoud je overzicht tijdens een drukke dienst. 

4. Doe iets wat je oplaadt in de ochtend

Voor een avonddienst moet je ook energie hebben. Sommige mensen halen energie uit uitslapen, anderen uit sporten. Het doet er niet zo toe wat precies je energie geeft, zolang je zorgt dat je het doet voor je avonddienst. Want niets is zo erg dan je avonddienst al moe beginnen. Neem ook een kijkje naar de ‘ochtend routine’ artikel, voor wat tips om ook energie te krijgen voor je dag begint!

5. Slaapritme

Nachtdiensten kunnen flink de regelmaat uit het dag- en nachtritme halen. Met een beetje geluk slaap je ‘s nachts tijdens de dienst enkele uren, maar er zijn ook genoeg verpleegkundigen of artsen die niet mogen slapen of door nachtelijke drukte en/of door gewoonte ‘s nachts niet slapen. Na de dienst is het dan ook fijn om snel naar huis te gaan en je bed in te duiken. Soms is het lekker om vooraf even een warme douche te nemen, wat thee te drinken of of een simpele serie te kijken. Na wat uren slaap te hebben gehad, bijvoorbeeld tot een uur of drie, is het ook fijn om een frisse neus te halen. Dan nog paar uurtjes slaap pakken na zes of zeven uur om fris de nachtdienst in te gaan! Een van ons trekt vaak het slapen zelfs tot zes of zeven uur ‘s avonds door en blijft dan wakker tot het begin van de nachtdienst. 

Een lijst met spullen om het overdag slapen gemakkelijker te maken: oordoppen, slaapmasker en/of goed verduisterende gordijnen. Een zonnebril in het openbaar vervoer dragen kan ook erg helpen. Ook helpt het soms om paracetamol in te nemen voor het slapen als je bijvoorbeeld hoofdpijn van de vermoeidheid hebt. 

6. Check your own pulse first: blijf rustig en laat je niet gek maken

Laat je niet gek maken. Laat je niet opjagen. En vooral laat je niet bang maken. Avond- en nachtdiensten kunnen druk zijn, maar ook rustig. Ze kunnen chaotisch zijn, maar ook super leerzaam. Je ziet zoveel meer in je diensten dan door de dag, en bent veel minder bezig met administratieve dingen en veel meer met patiënten. Laat je niet op de kast jagen als mensen kortaf tegen je doen, want misschien hebben zij wel een super drukke avond en gaat het allemaal niet zo lekker. Misschien heb jij dat ook ooit wel en neem dan even twee seconden voor jezelf. Ogen dicht, adem diep in, en rustig uit. En door. Onthoud: elke dienst, hoe hels ook, kent een einde.