Hoe bereid ik mij voor op chirurgie?!

Leestijd: 7 minuten

Het coschap chirurgie is één van de spannendste periodes van de master. Het is namelijk vaak de eerste aanraking met opereren, iets wat vaak nog een onbekende sport is tijdens de opleiding. Het reilen en zeilen in een operatiekamer kan namelijk niet zo simpel geoefend worden zoals wel kan bij het afnemen van een anamnese en bij het verrichten van lichamelijk onderzoek. Het is tevens vaak het eerste moment dat coassistenten de operatiekamer betreden. Maar hoe kan je je goed voorbereiden op de operaties?

Aan de hand van onderstaande tips hopen wij jullie een aantal handvatten te geven in de voorbereiding voor het meedraaien op de operatiekamers. Deze tips zijn niet zo zeer bestemd voor het reilen en zeilen rondom een operatie, maar specifieker voor de operaties zelf en hoe je beter begrip van hetgeen wat uitgevoerd wordt kan krijgen. Deze tips zijn nuttig voor zowel de theoretisch chirurgische vakken in de bachelor als het coschap heelkunde in de master. Lees vooral verder!

1. Boeken

Zollinger Atlas of Surgical Operations zijn voorbeelden van boeken waarin operaties stap voor stap uitgelegd en beschreven staan. Het begint bijvoorbeeld bij de soort snede die gemaakt moet worden, vervolgens beschrijft het de verschillende lagen die je tegenkomt en tevens belicht het de structuren die worden doorgenomen. Kijk eens op een rustig moment tijdens jouw coschap in de ziekenhuis bibliotheek of ze deze boeken hebben staan! Anders is het ook zeker waard om online een eBook op te zoeken.

Daarnaast is Essential Clinical Anatomy van Moore ook een mooi boek om op grafische manier de verschillende anatomische structuren te herhalen. Als voorbeeld: pagina’s 123-124 zijn erg nuttig voor het begrip van de verschillende anatomische structuren van een hernia inguinalis.

2. Websites en apps

Allereerst is het belangrijk om het woord operatieverslag te gebruiken als je een website zoekt met de concrete stappen van een operatie. Een operatieverslag is een verslag wat de chirurg na een operatie maakt en waarin de chirurg alle stappen bespreekt. De ene keer is dit verslag langer dan de andere keer (bijvoorbeeld in het geval van complicaties). Als je deze verslagen doorneemt, dan weet je precies wat je kan verwachten! Lees zo’n verslag ook eens door in het elektronisch patiëntendossier nadat je een operatie hebt meegemaakt. Zo kan je nog eens teruglezen wat er precies gedaan is. Klier hier voor een handige Nederlandstalige website.

Een geweldige website is Surgery Assistant. Surgery Assistant bevat o.a. operatieverslagen van veelvoorkomende operaties (inclusief anatomie plaatjes, mogelijke complicaties en informatie over de incisie), handige schema’s voor antibiotica, “troubleshooting op zaal” (wat te doen bij een verstopte centraal veneuze lijn of sonde?) en een uitgebreide pagina met alles over trauma’s. Deze website is dus veel breder dan puur informatie over operaties. Een echte aanrader!

Qua apps is Touch Surgery een grote favoriet van ons. Op interactieve (en bijna speelse) manier loodst deze app jou door alle soorten operaties en ingrepen heen. Er is bij elke operatie een optie om te leren en om te testen. Op deze manier kan je virtueel een operatie voorbereiden, alsof je zelf de operatie gaat leiden en doen. De app lijkt wel wat meer bestemd te zijn voor arts-assistenten chirurgie en chirurgen zelf, maar het kan geen kwaad om eens zelf zo’n operatie door te lopen en te begrijpen wat de chirurg voor stappen gaat volgen.

3. Youtube filmpjes

Tekeningen in boeken en teksten in operatie verslagen zijn heel fijn om een beeld te krijgen van de verschillende organen en de posities tegenover elkaar. Maar, zoals je je wellicht herinnert van de snijzaal, ziet de realiteit er altijd anders uit dan een mooie tekening. Dit is vooral zo tijdens een operatie: er is veel bloed en de operatie wordt vaak vanuit verschillende hoeken bekeken (en soms moet je gekke posities innemen om iets vast te houden). Youtube filmpjes met uitleg zijn dus ook essentieel om te bekijken! Zo kan je zien wat er in het echt zal gebeuren.

Er zijn van vele operaties wel filmpjes te vinden, sommigen zelfs waar ze in het filmpje structuren aanwijzen met pijltjes voor de duidelijkheid. Het is handig om gewoon te zoeken op de naam van de operatie + explanation en dan meerdere filmpjes te bekijken. Elke chirurg legt het net anders uit, zo heb je een breder referentiekader. Verder is het handig om je anatomie atlas erbij te houden.

Mocht je ook behoefte hebben om weer eens de anatomie te herhalen, dan zijn er ook geweldige filmpjes op YouTube waarin een echt preparaat wordt gebruikt om weer eens de anatomie te herhalen van o.a. de thorax, abdomen en extremiteiten.

4. Anatomie atlas

Het is ook weer tijd om de oude, vertrouwde anatomie atlas uit de kast te halen! Nadat je een idee hebt van de operatie die er wordt gedaan is het belangrijk om in je atlas het gebied van de operatie te bekijken. Bestudeer de anatomische structuren, vasculatuur en innervatie van het gebied. Dit helpt zowel met het begrip van wat er wordt gedaan, als met vragen die je kan verwachten van de chirurg (i.e. complicaties, naastgelegen structuren). Ook is het belangrijk om je vervolgens even te verdiepen in de functies van belangrijke zenuwen en vaten zodat je begrijpt wat er gebeurt als deze mogelijk worden doorgenomen. Dit is overigens ook essentiële informatie die je moet weten over een operatie: complicaties! En die zijn vaak gerelateerd aan structuren die zich in het operatiegebied bevinden.

5. Oefenen met hechten

Hechten is een vaardigheid die elke coassistent wel eens geoefend moet hebben. Het coschap chirurgie is perfect om dit eens goed te oefenen, zowel op de (poli)klinische operatiekamer als op de spoedeisende hulp. Om hier alvast wat oefening in te krijgen, is een hechtcursus een perfecte optie. Bezwaar tegen een cursus? Dan kan je ook zelf een hechtset kopen en vanuit huis eens goed oefenen. Ook hier staan mooie filmpjes op Youtube over.

Disclaimer: mocht je het geniale idee hebben om een kipfilet in de supermarkt te kopen en daar op te hechten, zorg dan dat je alle instrumenten ofwel weggooit ofwel goed schoon maakt. Salmonella ligt op de loer!

6. Plaatjes opslaan voor snelle toegang

Dit hoeft zeker niet iedereen te doen. Maar soms is het fijn om bepaalde zelfgemaakte tekeningen of plaatjes uit anatomie atlassen op te slaan op een telefoon. Sommige dagen heb je namelijk vele operaties (snel) achter elkaar. Het is dan fijn om tussen operaties in, in de koffiekamer bijvoorbeeld, even vlug het korte termijn geheugen op te frissen voor de operatie! Let wel op dat je niet zomaar in de operatiekamer je telefoon tevoorschijn haalt, zowel uit privacy als uit hygiëne oogpunt!

7. Globale vragen die je kan verwachten

Hier zijn wat algemene vragen die vaak worden gesteld door chirurgen. Je kan deze vragen toepassen op de desbetreffende operatie en jezelf via deze vragen ook eens testen of je de operatie goed begrijpt.

Indicaties van de operatie: wanneer wel of niet opereren?
Welke soort benaderingen bestaan er (bijvoorbeeld Liechtenstein vs. TAP bij hernia)? Waarom en wanneer kies je voor elk van deze benaderingen?
Complicaties van de operatie: zowel algemene complicaties als specifieke complicaties, net zoals korte termijn als lange termijn complicaties. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als naastgelegen zenuwen worden doorgenomen? En waarvoor moet je patiënten van tevoren al waarschuwen?
Hoe worden structuren gevasculariseerd? Soms wijst een chirurg een vat aan en vraagt dan wat dit is of wat de oorsprong ervan is. Hetzelfde kan gelden voor zenuwen. Een bekende is bijvoorbeeld hoe de maag precies gevasculariseerd wordt. Of welke aftakkingen de truncus coeliacus heeft.
Als ik hier een incisie maak, welke verschillende lagen worden er dan doorgehaald (huid/vet/etc)?
De algemene anatomie: welke structuur is dit? En hoe noemen we dat?

Conclusie

Met deze tips hopen wij om een aantal handvatten te bieden in de voorbereiding van zowel chirurgische vakken als het voorbereiden van “real-life” operaties. Voor het eerst bij een operatie zijn is namelijk spannend. De operatiekamer is een hele beleving en het is helemaal niet erg om het spannend te vinden of bijvoorbeeld te schrikken van wat je ziet (bv. het bloed). Dat weet het personeel ook wel en je bent zeker niet de enige die dit zal hebben. Ook geen paniek als je helemaal niks herkent. De eerste paar keren hadden wij ons zo goed voorbereid, maar konden we vervolgens gedeelten van de operatie niet volgen door bijvoorbeeld het vele bloed of door de invalshoek. Veel succes!

Meer lezen over onze artikelen gericht op het werken in de kliniek? Bekijk deze artikelen: