Tips & tricks voor een wetenschappelijke stage in het buitenland

Een wetenschappelijke stage in het buitenland is een mooie gelegenheid om je horizon te verbreden, nieuwe perspectieven op te doen en om je te verdiepen in een ander zorgsysteem. Aangezien wetenschappelijke artikelen hoofdzakelijk in het Engels worden geschreven, is het mogelijk om in bijna elk land een wetenschappelijke stage te volgen. Hier wil ik dan ook een aantal tips & tricks voor een wetenschappelijke stage in het buitenland delen. Het zal echter door de wereldwijde COVID-19 pandemie voorlopig helaas waarschijnlijk niet mogelijk zijn om naar het buitenland te gaan.

Wetenschappelijke stage in het buitenland: aan te raden?

Ik heb de vraag gehad of een stage in het buitenland op afstand aan te raden is (dus bijv. literatuuronderzoek doen in een buitenlandse instelling vanuit Nederland) nu met de COVID-19 pandemie. Ik heb gemerkt dat begeleiders het liefst face-to-face met je overleggen. Zelf vind ik dat ook het prettigst en overzichtelijkst. Aangezien ik zelf al in het buitenland zat en vervolgens mijn stage thuis heb afgemaakt, kan ik niet beoordelen of onderzoekers nu bereid zijn om een stage op afstand te starten. Echter denk ik dat onderzoekers de voorkeur geven aan studenten die fysiek naar het lab kunnen komen, maar je kan het altijd proberen. Hopelijk worden over een jaar coschappen en stages in het buitenland weer toegestaan. Genoeg tijd om je voor te bereiden dus! 

Tips & tricks

Ik kan een wetenschappelijke stage in het buitenland iedereen aanraden! Ik heb hier een aantal tips & tricks opgesteld voor als je een wetenschappelijke stage in het buitenland overweegt:

1. Begin op tijd! Je kan beter veel te vroeg zijn met regelen dan te laat. Zoals jullie konden lezen had ik zelf maar net op tijd alles rond voor vertrek. Begin daarom minimaal een jaar en uiterlijk een half jaar van tevoren met regelen van je stage. Zoek uit wat de voorwaarden van jouw universiteit zijn voor een wetenschappelijke stage in het buitenland. Bedenk daarnaast in welk vakgebied je onderzoek wil doen. Als je dat weet kun je concreet beginnen met het zoeken naar een stageplaats.
2. Verdiep je in de onderzoeksinstelling. Als je weet in welk vakgebied je onderzoek wil doen, kan je beginnen met het zoeken naar een juiste onderzoeksinstelling. Vraag in de vakgroep van jouw voorkeursspecialisme of zij connecties hebben in het land of in de instelling van jouw voorkeur. Zo niet, dan kan je ook prima zelf op zoek (ik had ook geen connecties). Mail je CV en een korte motivatie naar onderzoekers, waarin overzichtelijk te zien is waar je voor komt, wanneer en voor hoelang. Vaak staan e-mailadressen op de website van de instelling of kan je naar het secretariaat mailen die het vervolgens doorstuurt naar de juiste personen. Grote instellingen bieden vaak meer mogelijkheden in onderzoek. Kijk ook naar hun interessegebieden. Stel: je hebt een voorkeur voor de neurologie en de instelling doet hoofdzakelijk onderzoek naar genetica in de neurologie, maar je hebt niks met genetica? Dan kan het zijn dat je het onderzoek ook niet leuk gaat vinden. 
3. Verdiep je in de principal investigator (PI). De PI wordt jouw begeleider. Kijk niet alleen of eerdere onderzoeken van die PI bij jou passen, kijk ook of je kan vinden wat postdocs en PhD kandidaten van de begeleiding vonden. Een goede begeleider kan je stage heel leuk en leerzaam maken. Het zou zonde zijn als je een begeleider krijgt die je maar een beetje laat aanmodderen of die onnodig streng is. Ik heb daar een paar voorbeelden van gezien en dat kan een mooie ervaring echt verpesten.
4. Geef je grenzen aan. Als je een plek en een begeleider hebt gevonden, maak van tevoren duidelijk wat je wel en niet kan. Zo blijven de verwachtingen realistisch. Zorg ook dat het duidelijk is wat een wetenschappelijke stage inhoudt. Niet alle PI’s hebben door dat je aan het eind ook een onderzoeksverslag moet inleveren van een volledig onderzoek. Je komt er niet om een paar maanden even te helpen. Let erop dat je onderzoek ook haalbaar is in de tijd dat je daar bent. Een PI is blij met je hulp, maar is vaak druk met andere projecten waardoor jouw deadline erbij in kan schieten. Houd zelf je deadlines in de gaten en zorg dat je een eindproduct kan inleveren aan het eind van je stage. 
5. Bereid je op tijd voor. Afhankelijk van je bestemming zul je voor een verblijf van vier tot zes maanden een visum aan moeten vragen. Begin je aanvraag minimaal zes maanden voor vertrek. Je kan beter te vroeg zijn dan te laat. Voor de VS moet je zeker zes maanden van tevoren beginnen. Uit ervaring weet ik dat het proces ontzettend traag verloopt. Naast een visum moet je een hoop dingen regelen, maak daarvoor een checklist. Denk aan een reisverzekering, aansprakelijkheidsverzekering, eigen creditcard aanvragen (vaak heb je een creditcard nodig op jouw naam voor het betalen van huur of het huren van een auto + vaak wordt maestro niet geaccepteerd), vaccinatiebewijs (ook van het rijksvaccinatieprogramma), stopzetten van studenten ov + aanvragen ov vergoeding en het verzetten of vrijstelling vragen voor toetsen tijdens je stage (evt. voortgangstoets). 
6. Onderschat de kosten voor een stage in het buitenland niet. Afhankelijk van je locatie kan je wel €1500 per maand kwijt zijn. Zorg voor genoeg financiële middelen. Je wilt natuurlijk leuke dingen doen en niet op een houtje hoeven bijten. Mocht de pandemie genoeg ingedamd zijn dat je naar het buitenland kan, wees dan nog steeds voorbereid op een tweede lockdown situatie waarbij je mogelijk meteen naar huis moet. Op zo’n moment wil je geen stress om geld hebben!
7. Begin op tijd met het zoeken naar huisvesting. Soms kan je PI daarmee helpen of medestudenten die daar eerder zijn geweest. Zoek goed uit welke buurten veilig zijn om in te wonen, ook in westerse landen, en vraag je PI om advies. Als je huisvesting via sites als Facebook zoekt, wees heel voorzichtig! Er zijn ontzettend veel oplichters op Facebook actief. Doe altijd een reverse google image search bij foto’s van een advertentie en kijk of het legitieme profielen zijn die de advertenties plaatsen. De veiligste optie is om de eerste week in een airbnb of hotel te gaan zitten en ter plekke kamers te bezichtigen. Nog een tip bij het zoeken naar huisvesting is om een plek te vinden op loopafstand van de instelling of met een goede ov-verbinding. Het scheelt veel tijd en geld als je kan lopen, fietsen of maar één bus/tram/metro hoeft te pakken.
8. Check wat je wel en niet het land in mee mag nemen. Landen als Australië en Nieuw-Zeeland zijn heel streng met wat je wel en niet mee mag nemen. Je kan flinke boetes krijgen als je je niet aan de regels houdt en dat wil niemand. Naar de VS zijn ze dan weer heel streng met zuivelproducten. Zonde als je Nederlandse kaasje wordt ingenomen. Zorg ook voor een medicijnpaspoort als je medicijnen gebruikt. Je moet bijvoorbeeld vaak een medische verklaring hebben voor steroïden (ook topicale steroïden). Dit kan je gratis aanvragen bij je apotheek. In het buitenland aan jouw medicijnen proberen te komen is een kriem, neem dus genoeg mee voor de tijd dat je daar bent.

Neem de tijd om al deze dingen te regelen. Je bent langer bezig dan je denkt, zeker als je ondertussen nog andere coschappen moet doorlopen.

Als het dan zo ver is en je kan vertrekken, dan heb ik hier nog een paar tips voor het leven in een ander land (in totaal heb ik 3 coschappen en mijn wetenschappelijke stage in allemaal verschillende landen gedaan):

1. Check of al je stekkers in je wereldstekker passen. Klinkt stom maar ik kwam in de VS erachter dat grote stekkers (van apparaten die veel energie verbruiken; die stekkers zijn rond en de pinnen staan iets verder uit elkaar) niet in mijn reisstekker paste. Ik kan er nu om lachen maar ik bleek een laptop helemaal niet te kunnen gebruiken tijdens mijn reis. Een beetje jammer!
2. Download offline Google maps. Bij aankomst heb je waarschijnlijk geen mobiel internet om te navigeren met Google maps en dan wordt het knap lastig om je accommodatie te vinden. Download daarom van tevoren de offline kaart van de stad waar je terecht komt. Super handig en scheelt heel veel stress de eerste paar dagen.
3. Verdiep je in het openbaar vervoer. Idealiter heb je een goede verbinding van je huis naar de instelling of kan je zelfs lopen of fietsen. Vaak hebben steden goedkope ov-abonnementen of biedt de onderzoeksinstelling werknemerskorting voor een ov-abonnement. Ook kan het zijn dat je op bepaalde dagen met korting reist (zondag in Sydney!). In veel steden kun je tegenwoordig een ov-fiets huren. Zoek wel van tevoren uit of een helm verplicht is op de fiets.
4. Zorg altijd voor wat cash. Sommige winkels accepteren alleen cash. Lijkt wat ouderwets, maar Nederland loopt best voorop met dat je overal kan pinnen. Ook handig voor als je een marktje tegenkomt. Allereerst, als je buiten Europa reist, zet je pinpas op ‘wereldwijd’. Heb je dat niet gedaan, dan wordt elke transactie geweigerd. Geen punt om het ter plekke om te zetten, maar het duurt één werkdag voor dat gebeurd is. Als je cash wil halen, is het belangrijk te weten dat ATMs je gaan vragen welke conversion rate je wil gebruiken, namelijk ofwel die van de automaat of die van je bank. Kies altijd die van je bank, ATMs verdienen namelijk geld door een hogere conversion rate in rekening te brengen en soms rekenen ATMs ook nog een vast bedrag voor het trekken van geld. De goedkoopste manier om aan cash te komen is door extra bij te pinnen in een supermarkt. Als de supermarkt ook nog je doorsnee pinpas (Maestro) accepteert, kost het je al helemaal niks.
5. Neem een lokale simkaart. Het maakt het leven zoveel makkelijker als je daar mobiel internet hebt. Vergeet niet je nieuwe (tijdelijke) nummer door te geven aan familie en vrienden. Mijn telefoon heeft dualsim (er kunnen twee simkaarten tegelijk in) en dat is al helemaal ideaal.
6. Vraag locals om tips. De beste adviezen krijg je natuurlijk van de lokale bevolking. Vraag je huisgenoten en collega’s wat je echt niet mag missen en gedaan moet hebben. Tijdens een van mijn coschappen hebben we een paar lunchpauzes alleen maar besteed aan een lijst maken van leuke dingen om te doen. Je kan voorbereiden wat je wil, maar de lokale mensen kunnen je zo helpen! 

Ik hoop jullie met deze tips & tricks voor een wetenschappelijke stage in het buitenland enthousiast te hebben gemaakt en klaargestoomd te hebben. Ondanks COVID-19 heb ik een fantastische ervaring gehad aan Harvard in Boston (linkje) en ik kan niet genoeg benadrukken hoe blij ik ben dat ik naar het buitenland ben gegaan. Een stage in het buitenland raad ik iedereen aan en als je eenmaal gaat (post COVID-19): heel veel plezier en geniet ervan!

Klik hier voor deel 1 en deel 2 van Kim’s avontuur in Boston, waarin zij meer vertelt over de start van haar wetenschappelijke stage en haar leven in Boston.

Kim is een zesdejaars geneeskundestudent van de VU die op dit moment op haar diploma wacht. Naast geneeskunde houdt zij van reizen, nieuwe dingen proberen, stijldansen en met vrienden afspreken. Zij hoopt zich later te specialiseren in de Keel-, Neus- en Oorheelkunde en Hoofdhals chirurgie.